Eerder dit jaar kondigde de Britse regering aan harder op te gaan treden tegen de verkoop van ivoor, om zo illegale stroperij tegen te gaan. En er gaan nu ook
stemmen op om de trofeejacht aan banden te leggen. Dit soort initiatieven zijn hartstikke sympathiek. De vraag is of het slechts symptoombestrijding is, en of deze maatregelen de afname van bedreigde diersoorten zoals de olifant en de leeuw zal tegengaan.
De gróótste bedreiging voor wildlife is, naast de jager of stroper van deze wereld, het bewustzijn dat de natuur in zijn algemeenheid niet kwetsbaar voor uitbuiting is. Demografie omvat de studie van de omvang, de structuur en de spreiding van de bevolking, en hoe de bevolking in tijd verandert door geboorten, sterfgevallen, migratie en veroudering. Volgens demografische voorspellingen staat Afrika en Azië een explosieve bevolkingsgroei te wachten. In deze zich ontwikkelende landen trekken jonge mensen naar de grote stad om in hun levensonderhoud te voorzien. Hier is vaak geen werk vanwege gebrek aan opleiding. Het platte land ontvolkt. Het grootste deel van de aarde wordt niet bewoond en is vaak ook onbewoonbaar. Ontwikkeling van landbouwgebieden en visserij, die de economie aandrijven, blijven achter bij de bevolkingsgroei. De productie en de verdeling van de rijkdom van de aarde is zeer geconcentreerd en komt veelal de economisch welvarende landen ten goede. Iedereen, of het nu om iemand gaat in Afrika, Azië of Nederland gaat, heeft levensbehoeftes. Er is een dak boven het hoofd nodig en voedsel om te eten. De footprint die achter gelaten wordt, is onevenredig verdeeld over de wereld. Er is een betere verdeling nodig van de beschikbare middelen. Het exploiteren van grote natuurgebieden gaat vaak ten koste van diezelfde natuur en bedreigt het wildlife.
Het bestrijden van deze destructieve ontwikkeling vraagt om een bewustzijnsverandering. Met name hier in het Westen; waar westerlingen voornamelijk consumeren moeten straatarme Afrikanen en Aziaten, samenlevend op een klein stukje grond, maar zien te overleven. Als westerse consument vinden we dat we recht hebben op dingen. Zo willen we elk jaar een nieuwe mobiel, elk jaar een nieuwe wagen en elk jaar vaker dan één keer op vakantie. Daarnaast menen we recht te hebben op producten waar palmolie in zit verwerkt en een stukje vlees op dagelijkse basis. Deze grootschalige palmolie- en vleesconsumptie gaat ten koste van biodiversiteit van fauna en flora.
Zo wordt de orang-oetan vanwege de houtkap inmiddels ernstig bedreigd en moeten er elders weer hele bosgebieden wijken om plaats te maken voor vee en varkens. De westerse behoefte aan vlees heeft geleid tot scheefgroei, die resulteert in grootschalig bio-industrie. Een recent rapport laat zien dat dit eetgedrag ervoor heeft gezorgd dat nog maar vier procent van álle zoogdieren op aarde wild is. De rest is ofwel vee (60%) ofwel varken (36%). Gaandeweg wordt ook duidelijk dat onze vleesconsumptie enorm bijdraagt aan de CO2-uitstoot. Lang verhaal kort: we zijn hard op weg met de vruchtbare aarde te verspillen. Het is nog niet te laat. Al het voorgaande gaat over gedrag dat we vandaag nog kunnen veranderen.
Met minieme aanpassingen zouden we al een wereld van verschil maken. We wéten het, maar handelen er niet naar. De visie op de samenhang tussen individueel gedrag en een mondiale verantwoordelijkheid voor elkaar is kennelijk beperkt. Een gezonde kennisontwikkeling is een voorwaarde voor economische groei. Evenredig met groei van de economie neemt het vertrouwen in de toekomst toe. Daarbij neemt de omvang van de geboortegroei af. Waar nu nog een rijke kinderschaar in de zich ontwikkelende landen als garantie voor de toekomst gezien wordt, kan kennisontwikkeling en economische welvaart, die gepaard gaat met het morele besef dat kennis en welvaart gedeeld dient te worden, bijdragen aan een betere wereld. Erover praten is, zeker in Europa, helaas nog steeds not done.
Simone Eckhardt, oprichter en directeur van Stichting SPOTS, een organisatie die zich inzet voor bedreigde, wilde katachtigen, reist de hele wereld over. Voor Columbus pent ze haar opmerkelijkste reiservaringen neer.
